Co musi zawierać statut stowarzyszenia?

Są pewne części, rozdziały czy wręcz sformułowania, które muszą znaleźć się w statucie. Ogólnie wytyczne, co powinien zawierać statut stowarzyszenia zawarte są w art. 10 ust. 1 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach. Podstawowe informacje o stowarzyszeniu w statucie W statucie muszą się znaleźć następujące, podstawowe informacje o stowarzyszeniu:
  1. Nazwa organizacji
  2. Siedziba i teren działania
  3. Cele i sposoby ich realizacji
  4. Informacje o członkach stowarzyszenia (m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty członkostwa, prawa i obowiązki członka)
  5. Informacje o władzach (m.in. rodzaje, sposób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy)
  6. Informacja o wynagradzaniu członków zarządu za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją (jeśli stowarzyszenie przewiduje taką możliwość)
  7. Sposób podejmowania decyzji, czyli warunki ważności uchwał
  8. Źródła majątku, czyli informacje o tym, skąd stowarzyszenie będzie miało pieniądze na działalność (sposób uzyskiwania środków i płacenia składek członkowskich)
  9. Sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych
  10. Zasady wprowadzania zmian w statucie
  11. Sposób rozwiązania się stowarzyszenia

Czy w nazwie musi być użyte słowo "stowarzyszenie"? Czy możemy używać nazwy skróconej?

W statucie wpisujemy nazwę naszego stowarzyszenia. Nie trzeba co prawda używać słowa „stowarzyszenie”, „towarzystwo”, „bractwo”, „zrzeszenie” czy „związek”, ale często określenia te są używane dla podkreślenia charakteru organizacji. Pamiętajmy, że pewne nazwy są zastrzeżone dla innych podmiotów np. bank, spółka. Nazwa powinna odróżniać nas od innych stowarzyszeń, organizacji. Warto pomyśleć i posprawdzać czy nie ma już organizacji o podobnej nazwie, np. Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Ruchowo – do takiej nazwy warto dodać jakąś nazwę własną, np. „Słoneczniki” albo „Wesołe krasnale”. Czasem, jeśli mamy bardzo długą nazwę chcemy używać tzw. nazwy skróconej. Taką informację warto również zapisać w statucie.

Przykład

Nazwa stowarzyszenia to Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym Ruchowo „Wesołe krasnale”. Stowarzyszenie może używać nazwy skróconej: Stowarzyszenie „Wesołe krasnale”.

Uwaga

W przypadku stowarzyszenia, które będzie prowadzić działalność gospodarczą, w nazwie powinna zostać wskazana forma prawna organizacji, czyli musi być użyte słowo „stowarzyszenie” (art. 43 k.c.)

Przykładowy zapis w statucie

1. Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły „Ekierka”, zwane dalej Stowarzyszeniem działa na podstawie Ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz postanowień niniejszego statutu.

Czy w statucie wpisujemy adres siedziby stowarzyszenia?

W statucie wpisuje się tylko nazwę miejscowości, w której mieści się siedziba organizacji. W praktyce siedziba to taka „kwatera główna”, miejsce gdzie organizacja jest „zameldowana”. Tam przechowuje się dokumenty związane z działalnością organizacji. Czasem pada pytanie, czy w statucie trzeba wpisać dokładny adres siedziby. Jest to mało praktyczne rozwiązanie, ponieważ jeśli stowarzyszenie zmieni adres siedziby, będzie musiało również zmienić statut w tym paragrafie, a to wiąże się ze zwołaniem walnego zebrania i zgłoszeniem zmiany w statucie do Krajowego Rejestru Sądowego. W przypadku nowopowstających i małych stowarzyszeń często siedzibą jest mieszkanie jednego z członków stowarzyszenia, który może bezpłatnie użyczyć lokalu. Właściciel zawiera wtedy ze stowarzyszeniem umowę użyczenia lokalu. Umowa taka będzie potrzebna po zarejestrowaniu w KRS, kiedy stowarzyszenie będzie starać się w urzędzie skarbowym o nadanie numeru NIP.

Przykładowy zapis w statucie

Siedzibą Stowarzyszenia jest miasto Wrocław.

Czy stowarzyszenie może działać na terenie jednego województwa? Jaki zapis statutowy uprawniania do działania poza granicami kraju?

Większość stowarzyszeń działa na terenie całego kraju. Jeśli jednak chcemy możemy ograniczyć swoje działania, np. do jednego województwa czy rozszerzyć je na inne kraje. W niektórych statutach stowarzyszeń terenem działania jest cały kraj, jednak dla podkreślenia lokalnego charakteru organizacji i skoncentrowania działań na określonym terenie podaje się informacje o konkretnym mieście, powiecie czy województwie.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Terenem działania Stowarzyszenia jest obszar Rzeczpospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem Wrocławia i województwa dolnośląskiego.
  2. Dla realizacji celów statutowych Stowarzyszenie może prowadzić działania poza granicami kraju na terenie innych państw, z poszanowaniem tamtejszego prawa.

Jakie mogą być cele stowarzyszenia? Z czym się wiąże sposób sformułowania celów statutowych?

Cele to informacje o tym, po co powstało stowarzyszenie, co może robić, komu i w jaki sposób może pomagać, w jakich dziedzinach, obszarach działa. To, jakie konkretnie działania może prowadzić, podaje się w sposobach realizacji celów statutowych. W statucie wpisujemy informację o celach, czyli o tym, co stowarzyszenie chce robić. Właściwie celem stowarzyszenia może być prawie wszystko, oczywiście pod warunkiem, że jest to zgodne z obowiązującym prawem. To, jak zostaną zapisane w statucie cele, wpływa m.in. na możliwość otrzymania dotacji, korzystanie ze zwolnień podatkowych, przyjmowanie darowizn, itp. Szczegółowość opisu celów Cele powinny być w miarę szeroko określone, nie ma jednak sensu wymienianie wszystkiego, począwszy od strzyżenia owiec, przez prowadzenie warsztatów psychodramy, aż do realizacji szkoleń z księgowości dla organizacji pozarządowych. Pomocny przy sformułowaniu celu może być katalog celów przedstawionych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, choć nie oznacza to, że by określić cel trzeba użyć dosłownego sformułowania z ustawy. O tym, jaki jest cel założenia stowarzyszenia zastanawiamy się wcześniej zanim ono powstanie. Najczęściej na początku myślimy o czymś bardzo konkretnym nawet bardziej o jakimś działaniu niż o celu.

Przykład

Stowarzyszenie Pomocy Szkole „Ekierka” – pomysł zrodził się wśród rodziców, którzy chcieli pomóc zorganizować wyjazd-wystawę dzieci z pracami origami przygotowanymi na kółku plastycznym do Japonii. Najpierw było konkretne działanie – wyjazd, organizacja, zbiórka materiałów, zbiórka pieniędzy, itd. Potem doszły jeszcze inne pomysły i tak powstało stowarzyszenie. W statucie określiło swoje cele w taki sposób: Celem stowarzyszenia jest inicjowanie, wspieranie i pomoc w różnego rodzaju przedsięwzięciach edukacyjno-kulturalnych dzieci i młodzieży, a także pozafinansowe wspieranie dzieci i młodzieży oraz rodzin w trudnej sytuacji życiowej. Cel jest szeroko zakreślony, ale jednak na tyle konkretnie, że czytając ten statut wiemy co tak naprawę to stowarzyszenie będzie robiło.

Cele opisane w statucie, a zwolnienie z podatku dochodowego

Stowarzyszenie, tak jak każda inna osoba prawna, podlega ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych i musi płacić podatki. Może jednak korzystać ze zwolnienia podatkowego wynikającego z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej PDOP), jeżeli jego celem jest działalność:
  • naukowa, naukowo-techniczna,
  • oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów,
  • kulturalna,
oraz działalność w zakresie:
  • kultury fizycznej i sportu,
  • ochrony środowiska,
  • wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę,
  • dobroczynności,
  • ochrony zdrowia i pomocy społecznej,
  • rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz
  • kultu religijnego.
Oznacza to, że środki pozyskane przez stowarzyszenie będą podlegały zwolnieniu podatkowemu (dochód będzie zwolniony z podatku dochodowego), jeżeli zostaną przeznaczone na cele i działania, które zawierają się w wyżej wymienionych dziedzinach, będących celami statutowymi stowarzyszenia.

Cele opisane w statucie, a darowizny

Dla stowarzyszeń ważna jest też możliwość otrzymywania wsparcia w formie darowizn. Osoby, które chcą w ten sposób wesprzeć działania, np. kulturalne, charytatywne, wybranego stowarzyszenia, mogą skorzystać z odliczenia podatkowego. Możliwość taką daje ustawa o podatku dochodowych od osób fizycznych. Darowizna będzie podlegała odliczeniu podatkowemu, jeżeli zostanie przekazana stowarzyszeniu na rzecz realizacji jego celów statutowych zawierających się w katalogu celów wymienianych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Cele te częściowo pokrywają się z wymienionymi wcześniej w związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego. Jest to np.:
  • pomoc społeczna,
  • działalność charytatywna,
  • ochrona i promocja zdrowia,
  • nauka, edukacja, oświata i wychowanie,
  • kultura sztuka ochrona dóbr kultury i tradycji,
  • upowszechnianie kultury fizycznej i sportu,
  • ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego.
Dlatego też, aby umożliwić darczyńcom wspieranie darowiznami naszego stowarzyszenia, przy określaniu celu stowarzyszenia w statucie, warto wziąć pod uwagę również zapisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Cele opisane w statucie, a dotacje

Stowarzyszenia mogą ubiegać się o dotację na realizację swoich działań. Jeśli jednym z wymogów sponsora jest to, że ze statutu stowarzyszenia musi wynikać, np. zapis o działaniu na rzecz osób niepełnosprawnych, to rzeczywiście informacja ta musi być umieszczona w statucie – musi to wynikać ze statutu. W przeciwnym wypadku nasz wniosek zostanie odrzucony z przyczyn formalnych. W związku z tym przy określaniu celu warto zwrócić uwagę, by pole działania stowarzyszenia nie było zbyt wąskie.

Niezarobkowość celu

Cel stowarzyszenia nie może mieć charakteru zarobkowego, czyli celem stowarzyszenie nie może być prowadzenie działalności gospodarczej. Czasem w statuach zdarza się taki zapis celu statutowego: gromadzenie środków na działalność stowarzyszenia. Nie możemy tak wpisać. To nie jest cel. Pieniądze, czy jakieś rzeczy (ruchomości i nieruchomości) to tylko środek, sposób dzięki któremu będziemy realizować cele statutowe. Możemy natomiast utworzyć stowarzyszenie o celach uważanych za nieużyteczne gospodarczo czy nierealne (np. poszukiwanie kosmitów). Celem statutowym może być także wspieranie własnych członków. Są to tzw. stowarzyszenia wzajemnościowe, np. Towarzystwo Pomocy Dzieciom Niesłyszącym „Kuba” czy Stowarzyszenie Rodziny Malinowskich. Możemy również założyć stowarzyszenie hobbistyczne, którego główny cel to rozwój zainteresowań i wspieranie członków stowarzyszenia, np. Stowarzyszenie Miłośników Gry w Krykieta czy Stowarzyszenie Wspinaczki Wysokogórskiej „Od Apeninów do And”. Możemy również utworzyć stowarzyszenie, którego celem będzie działalność związana z obronnością, bezpieczeństwem państwa lub ochroną porządku publicznego. W takim przypadku członkowie założyciele muszą, zgodnie z wymaganiami art. 45 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, uzgodnić zakres tej działalności z Ministrem Obrony Narodowej bądź z Ministrem Spraw Wewnętrznych.

Przykładowy zapis w statucie

Celem stowarzyszenia jest prowadzenie działalności edukacyjnej i kulturalnej, zwłaszcza w zakresie inicjowania, wspierania i pomocy w przedsięwzięciach edukacyjno-kulturalnych, w szczególności na rzecz dzieci i młodzieży, a także wspieranie dzieci i młodzieży oraz rodzin w trudnej sytuacji życiowej.

Co to są sposoby realizacji celów statutowych? Jak szczegółowo trzeba je opisać w statucie?

Sposoby realizacji celów to informacja o tym, w jaki sposób będziemy realizowali nasze cele statutowe. W statucie wymieniamy bardzo konkretne działania, jakie będziemy podejmowali np. prowadzenie zajęć plastycznych, czy prowadzenie szkoleń, ale także propagowanie idei gry w krykieta. Czytając taki zapis statutowy jesteśmy w stanie wyobrazić sobie, jakie dokładnie działania mogą być podjęte, żeby np. propagować grę w krykieta – kampania informacyjna w mediach, pokazy gry w krykieta przy okazji imprez plenerowych, itp. W statucie oczywiście nie musimy wymieniać wszystkich działań, jakie tylko nam przyjdą do głowy.

Przykładowy zapis w statucie

Stowarzyszenie realizuje swoje cele poprzez:
  1. organizowanie warsztatów twórczych dla dzieci i młodzieży, szczególnie zajęć plastycznych, muzycznych, teatralnych oraz filmowych,
  2. propagowanie i organizowanie wymiany międzykulturowej, w szczególności poprzez organizację wyjazdów, warsztatów, prelekcji,
  3. organizowanie konferencji, seminariów, szkoleń i wykładów,
  4. organizowanie imprez kulturalnych,
  5. działalność wydawniczą,
  6. finansowe, rzeczowe, informacyjne wspieranie rodzin w trudnej sytuacji życiowej.

Jakie informacje o członkach stowarzyszenia muszą być zawarte w statucie?

Stowarzyszenie to grupa osób zebranych wokół wspólnego celu. Ludzie ci to członkowie stowarzyszenia. W statucie stowarzyszenia muszą być zapisane informacje o:
  • rodzajach członków stowarzyszenia,
  • sposobie nabywania członkostwa (jak można zostać członkiem stowarzyszenia),
  • obowiązkach i prawach członków,
  • przyczynach utraty członkostwa (w jaki sposób można przestać być członkiem stowarzyszenia).

Rodzaje członków stowarzyszenia

Ogólnie członków dzielimy na dwie grupy:
  • zwyczajni – członkowie, którzy tworzą stowarzyszenie. Muszą to być osoby fizyczne. Mogą być oni wybierani do władz stowarzyszenia (bierne prawo wyborcze), mogą także wybierać władze stowarzyszenia (czynne prawo wyborcze). Mają prawo zabierać głos we wszystkich sprawach dotyczących stowarzyszenia i uczestniczyć w walnych zebraniach członków stowarzyszenia.
  • wspierający – członkowie, którzy wspierają stowarzyszenie. Mogą to być zarówno osoby fizyczne jak i prawne (firmy, inne organizacje, itp.). Mogą brać udział w obradach walnego zebrania członków, ale tylko z głosem doradczym. W praktyce członkowie wspierający mogą stanowić, np. wsparcie merytoryczne dla stowarzyszenia. Często członkami wspierającymi zostają firmy czy osoby, które systematycznie przekazują pieniądze albo dary rzeczowe na rzecz stowarzyszenia.
Niektóre stowarzyszenia nadają zasłużonym dla organizacji osobom status członka honorowego. W statucie powinniśmy wtedy umieścić informację o tym, kto może zostać takim członkiem i jakie są zasady nadawania tego tytułu.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Członkami Stowarzyszenia mogą być osoby fizyczne i prawne. Osoba prawna może być jedynie członkiem wspierającym Stowarzyszenia.
  2. Stowarzyszenie posiada członków: a. zwyczajnych, b. wspierających, c. honorowych.

W jaki sposób można zostać członkiem stowarzyszenia (sposób nabywania członkostwa)

Skoro stowarzyszenie tworzą członkowie, to w statucie trzeba określić następujące zasady: jak można zostać członkiem stowarzyszenia, do kogo trzeba się zgłosić, kto przyjmuje/rozpatruje zgłoszenie. Często po to, żeby zostać członkiem stowarzyszenia, trzeba otrzymać rekomendację jednej lub dwóch osób działających w tym stowarzyszeniu. Ma to taką zaletę, że nowy członek nie jest człowiekiem „z ulicy”, ale jest znany przynajmniej osobom, które go wprowadziły i dzięki nim wie też, co obecnie dzieje się w stowarzyszeniu, czym się ono zajmuje. Najczęściej przyjęcia nowych członków dokonuje zarząd stowarzyszenia na podstawie pisemnej deklaracji osoby, która chce zostać członkiem. Taką informację umieszcza się w statucie. Nie ma przeszkód, by przyjęcia w poczet członków dokonywało walne zebranie członków, ale zważywszy na częstotliwość spotkań wszystkich członków stowarzyszenia, rozwiązanie to wydaje się mało praktyczne. Jeśli jednak zostanie to tak określone w statucie, to warto dodać, że nowych członków przyjmuje walne zebranie członków na swoim najbliższym zebraniu, po to by nie trzeba było specjalnie, w celu przyjęcia nowych osób, zwoływać walnego zebrania.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia może być każda osoba fizyczna, która złoży pisemną deklarację zawierającą rekomendację dwóch członków Stowarzyszenia.
  2. Przyjęcia nowych członków dokonuje Zarząd uchwałą podjętą nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od daty złożenia deklaracji.
  3. Członkiem wspierającym Stowarzyszenia może zostać osoba fizyczna i prawna deklarująca pomoc finansową, rzeczową lub merytoryczną w realizacji celów Stowarzyszenia.
  4. Członkiem wspierającym staje się po złożeniu pisemnej deklaracji na podstawie uchwały Zarządu podjętej nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od daty złożenia deklaracji.
  5. Członkiem honorowym Stowarzyszenia może być osoba fizyczna, która wniosła wybitny wkład w działalność i rozwój Stowarzyszenia.
  6. Członkiem honorowym staje się po przyjęciu uchwały przez Walne Zebranie na wniosek Zarządu albo co najmniej 6 członków Stowarzyszenia.

Jakie są prawa i obowiązki członka

W tym miejscu podajemy informacje o prawach, jakie przysługują członkom stowarzyszenia oraz o obowiązkach jakie mają. Przykładowo członkowie zwyczajni mogą być wybierani do władz stowarzyszenia, mogą też wybierać władze stowarzyszenia. Jeśli chodzi o obowiązki. to podstawowym obowiązkiem członka stowarzyszenia, wynikającym wprost z art. 2 ust. 3 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, jest praca społeczna na rzecz stowarzyszenia. W statutach często jest to formułowane jako czynny udział w działalności stowarzyszenia. Nie podaje się oczywiście wszystkich możliwych form tego zaangażowania, bo może być to zarówno pomoc przy organizacji zajęć plastycznych, jak i wypełnienie i zawiezienie wniosku do KRS. Jednak obowiązek uczestniczenia w zebraniach walnego zebrania członków, czyli przynajmniej minimalnego zaangażowania w „życie” stowarzyszenia, powinien być wymieniony wprost. Innym takim obowiązkiem jest płacenie składek członkowskich. Oczywiście w statucie możemy określić więcej zarówno praw, jak i obowiązków. Pamiętajmy! Stowarzyszenie to jednostka demokratyczna co oznacza, że członkowie, oczywiście członkowie „tego samego rodzaju”, nie mogą mieć innych praw. Np. nie możemy uprzywilejować grupy członków założycieli i zapisać w statucie, że te osoby nie płacą składek albo, że ich głos w głosowaniach liczy się podwójnie.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Członkowie zwyczajni mają prawo: a. biernego i czynnego uczestniczenia w wyborach do władz Stowarzyszenia, b. korzystania z dorobku i wszelkich form działalności Stowarzyszenia, c. udziału w zebraniach, wykładach oraz imprezach organizowanych przez Stowarzyszenie, d. zgłaszania wniosków co do działalności Stowarzyszenia.
  2. Członkowie zwyczajni mają obowiązek: a. brania udziału w działalności Stowarzyszenia i w realizacji jego celów, b. uczestniczenia w walnych zebraniach członków, c. przestrzegania statutu i uchwał władz Stowarzyszenia, d. regularnego opłacania składek.
  3. Członkowie wspierający i honorowi nie posiadają biernego oraz czynnego prawa wyborczego, mogą jednak brać udział z głosem doradczym w statutowych władzach Stowarzyszenia, poza tym posiadają takie prawa jak członkowie zwyczajni.
  4. Członek wspierający ma obowiązek wywiązywania się z zadeklarowanych świadczeń, przestrzegania statutu oraz uchwał władz Stowarzyszenia.
  5. Członkowie honorowi są zwolnieni ze składek członkowskich.

Jakie mogą być powody utraty członkostwa, czyli jak można przestać być członkiem stowarzyszenia

Jedna z podstawowych cech opisujących stowarzyszenie to dobrowolność. Nikt nie może zmusić mnie, żebym został/-a członkiem stowarzyszenia i nikt nie może mi zabronić, żebym zrezygnował/-a z członkostwa. W statucie wpisujemy informacje również o tym, w jaki sposób można zrezygnować z członkostwa (np. złożyć pisemną rezygnację) oraz jak można zostać pozbawionym członkostwa – zostać „wyrzuconym” z organizacji. Przykładowo takim powodem może być nieusprawiedliwione niepłacenie składek czy nieusprawiedliwione nie uczestniczenie w walnych zebraniach członków.Ogólnie rzecz biorąc, przyczyną utraty członkostwa jest niewypełnianie obowiązków członka stowarzyszenia. W statucie powinniśmy podać informację, kto w tej sprawie podejmuje decyzję. Zazwyczaj analogicznie jak to jest w przypadku przyjmowania nowych członków decyduje o tym zarząd. Czasem zwłaszcza w przypadku dużych stowarzyszeń posiadających oddziały jest to osobny organ – sąd koleżeński. Osoba, która została pozbawiona członkostwa, o ile była to decyzja wybieralnych władz stowarzyszenia (np. zarządu czy sądu koleżeńskiego), powinna mieć możliwość odwołana się od tej decyzji. W statucie wpisuje się informacje do kogo można się odwołać i w jakim terminie odwołanie powinno zostać rozpatrzone. Zazwyczaj odwołania składa się do najwyższej władzy, czyli walnego zebrania członków, które obraduje nad nimi na najbliższym zwołanym walnym zebraniu. Od decyzji walnego zebrania nie ma odwołania.

Przykładowy zapis w statucie

I. Członkostwo w Stowarzyszeniu ustaje na skutek: i. dobrowolnej rezygnacji pisemnej z przynależności do Stowarzyszenia złożonej na ręce Zarządu, ii. wykluczenia przez Zarząd: a. z powodu nieusprawiedliwionego zalegania z opłatą składek członkowskich lub innych zobowiązań, przez okres przekraczający dziewięć miesięcy, b. z powodu rażącego naruszenia zasad statutowych, nieprzestrzegania postanowień i uchwał władz Stowarzyszenia, c. ze względu na brak przejawów aktywnej działalności na rzecz Stowarzyszenia. iii. utraty praw obywatelskich na mocy prawomocnego wyroku sądu, iv. śmierci członka lub utraty osobowości prawnej przez członka wspierającego. II. Od uchwały Zarządu w sprawie pozbawienia członkostwa w Stowarzyszeniu przysługuje odwołanie do Walnego Zebrania Członków w terminie 14 dni od daty doręczenia stosownej uchwały. Odwołanie jest rozpatrywane na najbliższym Walnym Zebraniu Członków. Uchwała Walnego Zebrania jest ostateczna.

Jakie władze musi mieć stowarzyszenie?

W statucie stowarzyszenia muszą być zapisane informacje o:
  1. organach (władzach), jakie musi mieć stowarzyszenie (czyli o walnym zebraniu, zarządzie, komisji rewizyjnej),
  2. sposobie wyboru członków władz stowarzyszenia i uzupełnianiu ich składu,
  3. liczbie członków zarządu i komisji rewizyjnej, czasie, na jaki są wybierane,
  4. kompetencjach poszczególnych organów, czyli o tym, kto za co odpowiada, co może zrobić,
  5. trybie pracy – jak często zbierają się władze.
Stowarzyszenie musi powołać trzy obowiązkowe władze (art. 11):
  • walne zebranie członków (walne zgromadzenie) - to najważniejszy organ stowarzyszenia – najwyższa władza. Można powiedzieć, że to władza uchwałodawcza. Walne tworzą wszyscy członkowie stowarzyszenia. Jeżeli stowarzyszenie ma wielu członków (np. ma wiele oddziałów), walne zebranie można zastąpić zebraniem delegatów. W statucie określa się, od kiedy mówi się o zebraniu delegatów (np. powyżej 100 członków) oraz określa dokładnie sposób ich wyboru; więcej o zasadach działania walnego zebrania stowarzyszenia.
  • zarząd - to władza wykonawcza, organ odpowiadający za faktyczne, codzienne działania stowarzyszenia, zarządza stowarzyszeniem i reprezentuje je na zewnątrz. Zarząd jest wybierany spośród członków stowarzyszenia, a dokładny sposób wyboru, uzupełniania składu oraz kompetencje muszą być określone w statucie.
  • organ kontroli wewnętrznej - najczęściej nazywany jest komisją rewizyjną. To taki wewnętrzny „policjant” organizacji – jego zadanie to kontrola pracy zarządu, czyli sprawdzanie, czy działania, prowadzone przez zarząd, są zgodne ze statutem oraz obowiązującym prawem. Komisja wybierana jest spośród członków stowarzyszenia, a dokładny sposób wyboru, uzupełniania składu oraz kompetencje muszą być określone w statucie.

Przykładowy zapis w statucie

Władzami Stowarzyszenia są: a. Walne Zebranie Członków, b. Zarząd, c. Komisja Rewizyjna.
Poza tymi trzema obowiązkowymi organami możemy w stowarzyszeniu powoływać i inne organy np. sąd koleżeński (np. powoływany w dużych stowarzyszeniach, które posiadają oddziały w celu rozwiązywania konfliktów między członkami), rada programowa (rada, która udziela wsparcia merytorycznego i ma głos doradczy).

Czy po to by uchwała była ważna muszą za nią głosować wszyscy członkowie obecni na zebraniu?

W stowarzyszeniu wszystkie władze, jako organy kolegialne, podejmują decyzję za pomocą uchwał. W statucie wpisuje się informację o tym, jaka liczba głosów jest potrzebna, żeby przyjąć uchwałę (aby uchwała była prawomocna) oraz informację o sposobie głosowania (czy będzie ono tajne czy jawne). Od tej chwili uchwała jest obowiązująca (wiążąca). Każda osoba ma jeden głos. W niektórych stowarzyszeniach daje się prawo rozstrzygnięcia głosowania w przypadku równego rozłożenia głosów, np. prezesowi czy przewodniczącemu zebrania. Ma to zwłaszcza znaczenie w sytuacji, gdy w zarządzie lub komisji rewizyjnej zasiada parzysta liczba członków.

Przykład

Zarząd składa się z 4 członków w tym prezesa, wiceprezesa i skarbnika. Decyzje zapadają za pomocą uchwal zwykłą większością głosów. W przypadku równego rozłożenia głosów decyduje głos prezesa zarządu.

Podejmowanie uchwał przez walne zebranie

Większość uchwał przyjmowana jest zwykłą większością głosów, co oznacza, że wystarczy, aby za uchwałą zagłosowało więcej osób niż przeciwko niej.

Przykład

Stowarzyszenie „Wesołe Krasnale” ma 15 członków. Na Walnym Zebraniu obecnych jest 12 osób (wymagane kworum). Za uchwałą o staraniu się o status organizacji pożytku publicznego jest 6 osób przeciw 4, 2 osoby wstrzymały się od głosu. Uchwała przechodzi.
Niektóre decyzje w stowarzyszeniu powinny być podejmowane przez większość członków stowarzyszenia, chodzi np. o zmianę statutu czy rozwiązanie stowarzyszenia. W takiej sytuacji w statucie zapisuje się informację, że uchwały zapadają bezwzględną większością głosów albo kwalifikowaną większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania. Co to oznacza? W przypadku bezwzględnej większości głosów za uchwałą musi zagłosować ponad połowa uprawnionych do głosowania członków stowarzyszenia.

Przykład

Stowarzyszenie ma 15 członków. Na walnym zebraniu obecnych jest 12 osób (wymagane kworum). Chcą zmienić statut. Uchwała o zmianie statutu zapada bezwzględną większością głosów przy obecności przynajmniej połowy członków uprawnionych do glosowania. Oznacza to, że aby przyjąć tę uchwałę „za” musi zagłosować przynajmniej 9 osób.
W przypadku kwalifikowanej większości głosów ustala się liczbę członków mogącą podjąć daną uchwałę, np. 2/3 albo 3/4.

Przykład

Stowarzyszenie ma 15 członków. Na walnym zebraniu obecnych jest 12 osób (wymagane kworum). Chcą rozwiązać stowarzyszenie. Uchwała o rozwiązaniu stowarzyszenia zapada większością 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania. Oznacza to, że aby przyjąć tę uchwałę „za” musi zagłosować przynajmniej 8 osób (2/3 z 12).

Podejmowanie uchwał przez zarząd i komisję rewizyjną

W statucie musi znaleźć się informacja, w jaki sposób te władze podejmują decyzje. Podobnie jak w przypadku walnego zebrania, decyzje zapadają za pomocą uchwał. Pamiętajmy jednak, że w praktyce nie ma potrzeby po każdych obradach zarządu czy komisji rewizyjnej posiadać sterty uchwał. Zasada jest taka, że najważniejsze decyzje, czy też decyzje, które mają konsekwencje dla innych członków stowarzyszenia (np. ustalenie wysokości składek członkowskich przez zarząd) muszą być podejmowane za pomocą uchwał.

Przykładowy zapis w statucie

Uchwały wszystkich władz Stowarzyszenia zapadają w głosowaniu jawnym zwykłą większością głosów, przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania w pierwszym terminie, a w drugim terminie bez względu na liczbę obecnych członków, chyba, że dalsze postanowienia statutu stanowią inaczej.

Skąd stowarzyszenie może czerpać środki na działalność? Jak to zapisać w statucie?

„Majątek założycielski” stowarzyszenia stanowią ludzie (członkowie). Jednak po to, by prowadzić szeroką działalność, realizować wyznaczone cele, stowarzyszenie zdobywa pieniądze na swoje działania. W statucie wpisuje się informacje, jakie mogą być źródła pochodzenia majątku stowarzyszenia. Można wpisać różne możliwe źródła finansowania (np. składki, darowizny, dotacje, udziały, sponsoring). Majątkiem stowarzyszenia mogą być także nieruchomości (np. dom) bądź ruchomości (np. samochód). To, o czym musimy pamiętać, to informacja, że jednym ze źródeł finansowania stowarzyszenia są obowiązkowe składki członkowskie. Wynika to z ustawy Prawo o stowarzyszeniach i warunek ten ma na celu podkreślenie niezarobkowego charakteru stowarzyszenia. Choć w praktyce często składki członkowskie mają niewielkie znaczenie w budżecie organizacji to dla niewielkich stowarzyszeń, mogą być jedynym źródłem dochodu. W statucie zazwyczaj nie wpisuje się wysokości składek członkowskich, ponieważ jest to rozwiązanie niepraktyczne. Decyzje, co do ustalenia wysokości kwoty składek członkowskich, najlepiej pozostawić w gestii zarządu lub walnego zebrania członków.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Źródłami powstania majątku Stowarzyszenia są: a. składki członkowskie, b. darowizny, zapisy i spadki, środki pochodzące z ofiarności publicznej, c. dotacje, subwencje, udziały, lokaty, d. dochody z majątku stowarzyszenia, dochody z działalności własnej
  2. Stowarzyszenie prowadzi gospodarkę finansową zgodnie z obowiązującymi przepisami.
  3. Decyzje w sprawie nabywania, zbywania i obciążania majątku Stowarzyszenia podejmuje Zarząd.

Co oznacza reprezentowanie stowarzyszenia na zewnątrz? Kto w imieniu stowarzyszenia może podpisywać umowy?

W statucie musi znaleźć się zapis o tym, kto reprezentuje stowarzyszenie na zewnątrz, czyli kto może, w imieniu stowarzyszenia, podpisywać umowy, otwierać rachunki bankowe, przyjmować darowizny. Organem uprawnionym do reprezentacji jest zarząd stowarzyszenia. Sytuacja, w której wszystkie osoby z 5-osobowego składu zarządu muszą podpisywać, np. umowę lub przelew bankowy, często może sprawiać kłopot. Dlatego też podaje się, które osoby z zarządu reprezentują organizację, czyli mogą składać oświadczenia woli w imieniu organizacji (np. podpisują umowy, przyjmują darowizny, podpisują formularze do KRS). Wyjątkowym dokumentem jest sprawozdanie finansowe stowarzyszenia, pod którym zgodnie z art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości, podpisują się wszyscy członkowie zarządu.

Przykładowy zapis w statucie

Do składania oświadczeń woli w imieniu stowarzyszenia, w tym w sprawach majątkowych, uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie.

Kto i w jaki sposób może zmienić statut stowarzyszenia? Czy w statucie muszą być mówiące o tym zapisy?

O tym, jak można zmienić jakiś zapis w statucie (np. rozszerzyć kompetencje zarządu czy usunąć informacje o prowadzeniu działalności gospodarczej itp.) decyduje… sam statut. To w statucie powinniśmy mieć zapisaną informację kto może dokonać zmiany i w jaki sposób może to zrobić. Zmiany statutu stowarzyszenia mogą zostać uchwalone tylko przez walne zebranie członków stowarzyszenia, czyli przez samych zainteresowanych działających w stowarzyszeniu. Statut stowarzyszenia powinien określać, w jaki sposób można go zmienić. Jest to bardzo ważna decyzja, więc należy do kompetencji najwyższej władzy stowarzyszenia – walnego zebrania członków. Uchwały o zmianie statutu podejmowane są zazwyczaj kwalifikowaną bądź bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej połowy ogólnej liczby członków. Jest to pewne zabezpieczenie dla stabilności statutu, który jest podstawowym dokumentem określającym zasady działania stowarzyszenia i nie powinien podlegać zbyt częstym zmianom. Ponadto, informacje w nim zawarte są istotne dla wszystkich członków stowarzyszenia, dlatego też decyzje o jego zmianie powinny być konsultowane i podejmowane w jak najszerszym gronie.

Przykład

Uchwałę w sprawie zmiany statutu stowarzyszenia podejmuje kwalifikowana większość 2/3 głosów, w obecności przynajmniej połowy członków uprawnionych do głosowania.
W praktyce, najczęściej propozycje zmian w statucie opracowuje grupa członków stowarzyszenia – zarząd, albo np. specjalna komisja ds. zmiany statutu powołana na wcześniejszym walnym zebraniu. Następnie propozycje tych zmian, poprawek są rozsyłane do członków stowarzyszenia wraz z informacją o terminie walnego zebrania. Na zebraniu członkowie mają możliwość zgłoszenia uwag do poprawek lub przedstawienia swoich propozycji zmian. Po to, by statut został zmieniony, musi zapaść uchwała o zmianie statutu. Czasem statut działającego już jakiś czas stowarzyszenia wymaga naniesienia tak wielu poprawek (np. jeśli organizacja stara się o status organizacji pożytku publicznego), że praktyczniej jest zmienić go całkowicie i przyjąć nowy tekst statutu. Przyjmujemy wtedy zupełnie nowy tekst statutu, choć w rzeczywistości oczywiście część paragrafów „starego” i „nowego” statutu jest taka sama. Zawsze po tym jak zmienimy statut (nawet, jeśli są to zmiany tylko porządkujące, np. zmieniamy numerację, dopisujemy jeden paragraf, usuwamy dwa inne, itd.) musimy zgłosić tę informację w myśl art. 21 ustawy Prawo o Stowarzyszeniach do sądu. Zgłoszenia dokonujemy na odpowiednich formularzach w ciągu 7 dni od daty dokonania zmiany (art. 22 ustawy o KRS).

Przykładowy zapis w statucie

Uchwałę w sprawie zmiany statutu Stowarzyszenia podejmuje Walne Zebranie bezwzględną większością głosów, w obecności przynajmniej połowy członków uprawnionych do głosowania.

Czy możemy rozwiązać stowarzyszenie? Jakie zapisy statutowe uprawniają do tego?

Cechy charakteryzujące stowarzyszenie to m.in. dobrowolność i samorządny charakter organizacji. Oznacza to, że ludzie (członkowie), którzy je tworzą mogą również podjąć decyzję o likwidacji stowarzyszenia – samorozwiązaniu stowarzyszenia. Decyzja taka jest bardzo ważna z punktu widzenia stabilności stowarzyszenia i w związku z tym musi być zastrzeżona dla najważniejszej władzy stowarzyszenia – walnego zebrania członków. Statut powinien określać, jaką liczbą głosów walne zebranie podejmuje taką uchwałę. Zazwyczaj jest to podobne rozwiązanie, jak w przypadku zmian statutu. Często w statucie podaje się również informacje, kto zostanie likwidatorem i na co będzie przeznaczony majątek zlikwidowanego stowarzyszenia. Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia nie może zostać podzielony pomiędzy jego członków, ale musi być przeznaczony na jakiś cel społeczny np. na stowarzyszenie czy fundację o podobnych celach działania. Jeśli takich zapisów brakuje, decyzję w tych sprawach podejmuje walne zebranie członków.

Przykładowy zapis w statucie

  1. Uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia podejmuje Walne Zebranie Członków zwykłą większością głosów przy obecności co najmniej połowy członków uprawnionych do głosowania.
  2. Podejmując uchwałę o rozwiązaniu Stowarzyszenia Walne Zebranie Członków wybiera likwidatora oraz określa przeznaczenie majątku Stowarzyszenia.

Inne ważne kwestie

Inne ważne dla stowarzyszenia kwestie, np. informacje o członkach honorowych czy o tym, co się stanie z majątkiem po likwidacji stowarzyszenia, mogą być dość dowolnie uregulowanie w statucie.

Uwaga

W dobrym statucie muszą znaleźć się takie zapisy, które pozwolą na sprawne działanie stowarzyszenia. Statut musi być także zgodny z obowiązującym prawem. Jeśli będzie źle napisany, mogą pojawić się problemy w codziennej pracy organizacji.

Przykład

Zarząd stowarzyszenia z Wrocławia zajmującego się promocją zdrowia to 3 osoby, mieszkające w różnych miastach Polski (Wrocław, Poznań, Szczecin). Zgodnie ze statutem umowy zawierane przez stowarzyszenie muszą być podpisywane przez dwóch członków zarządu łącznie. Oznacza to, że jeśli będzie podpisywana jakakolwiek umowa przynajmniej jedna osoba z zarządu będzie musiała przyjechać, np. do Wrocławia by ją podpisać. Albo, że trzeba będzie ją przesyłać kurierem do innego miasta. Taki zapis statutowy jest w tym przypadku niepraktyczny i lepiej byłoby określić, że np. umowy i inne zobowiązania może podpisywać jednoosobowo prezes fundacji, a dopiero w przypadku umów na kwoty powyżej 10 000 zł muszą być podpisy dwóch członków zarządu działających łącznie.
   
źródło: ngo.pl

Swidwin.org używa plików cookies w celach analizy ruchu na stronie oraz marketingowych. Przeczytaj politykę prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close