Uchwalenie statutu stowarzyszenia

Statut to najważniejszy wewnętrzny dokument – „konstytucja” stowarzyszenia – to pisemnie potwierdzona informacja o zasadach jego działania.

Rola statutu w stowarzyszeniu

Wraz z ustawą Prawo o stowarzyszeniach jest to podstawa działania – wyznacza granice, jest bazą, na której stowarzyszenie opiera swoją aktywność. Wszelkie działania, prowadzone przez stowarzyszenie, muszą być zgodne ze statutem (muszą z niego wynikać) i nie mogą mu zaprzeczać. Musi też być napisany w miarę prosto, logicznie, bez zbędnych szczegółów, ale też bez braków utrudniających działania.

Oprócz zapisów ustawy Prawo o stowarzyszeniach to informacje umieszczone w statucie są dla nas najważniejsze. Często w statutach umieszcza się zapis: „Stowarzyszenie działa w oparciu o zapisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach i postanowień niniejszego statutu”.

Te właśnie „postanowienia” statutu to klucz do sprawnego działania stowarzyszenia. W statucie szuka się odpowiedzi m.in. na takie pytania jak: Dla kogo działa stowarzyszenie? Jakie są nasze cele? Jakie działania możemy prowadzić? Jakie kompetencje mają nasze władze? Skąd może pochodzić majątek naszego stowarzyszenia? Statut mówi o tym, jaką działalność statutową prowadzi stowarzyszenie.

Statut to również źródło informacji dla innych, np. dla potencjalnych grantodawców, sponsorów. Z tego dokumentu dowiedzą się m.in. czym zajmuje się stowarzyszenie, co i w jaki sposób może robić, jaka jest jej struktura wewnętrzna, czy prowadzi działalność gospodarczą i jakiego rodzaju, kto może podpisywać umowy w jej imieniu.

Pamiętajmy! Nie ma dwóch takich samych statutów, tak jak nie ma dwóch takich samych stowarzyszeń.

Działalność statutowa stowarzyszenia

Działalność statutowa stowarzyszenia to działalność zgodna z jego statutem, w którym wymienione są cele działalności stowarzyszenia i sposoby ich realizacji.

To, jaki rodzaj działalności statutowej stowarzyszenie może prowadzić wynika z opisu w statucie (sprawdzamy zapisy mówiące o celach i sposobach ich realizacji).

Działalność statutowa nie może być nastawiona na zysk, czyli nie może być to działalność gospodarcza, która w organizacji pozarządowej jest tylko działalnością pomocniczą.

Choć działalność statutowa jest działalnością not for profit, konkretne zadania mogą być realizowane zarówno w ramach nieodpłatnej, jak i odpłatnej działalności statutowej pożytku publicznego. Co to oznacza? Mianowicie to, że jeśli stowarzyszenie wydaje broszurkę, to może ją rozdać za darmo (działalność nieodpłatna) albo sprzedawać po kosztach bezpośrednich, czyli za tyle, za ile ją wyprodukowano (działalność odpłatna). Jeśli koszt bezpośredni wyprodukowania 1 sztuki broszury wynosi 5 zł (m.in. wynagrodzenie autora, skład, druk, dystrybucja, itp.), to w ramach odpłatnej działalności można ją sprzedać również za 5 zł. Na odpłatnej działalności statutowej nie zarabia się więc ani grosza, tylko odzyskuje koszty produkcji towaru bądź usługi.

Zakładanie stowarzyszenia, a statut

Najpierw trzeba napisać statut, a potem go uchwalić, czyli postanowić, że statut będzie wyglądał tak, a nie inaczej. Należy to zrobić przed złożeniem wniosku o rejestrację organizacji w Krajowym Rejestrze Sądowym, ponieważ jest on jednym z najważniejszych załączników (dokumentów), które dołączamy do wniosku. Sąd sprawdza czy statut jest zgodny z prawem.

Napisanie statutu można zlecić prawnikowi, ale wbrew obiegowym opiniom statutu nie musi pisać prawnik. Lepiej jest napisać tą bardzo ważną „konstytucję” organizacji, samodzielnie. Dzięki temu statut będzie dokładnej odzwierciedlał nasze potrzeby, a my będziemy dokładnie rozumieli jego postanowienia.

W stowarzyszeniu wstępny projekt statutu dobrze jest przygotować przed zwołaniem zebrania założycielskiego i dostarczyć do wglądu (np. przesłać mailem, przekazać osobiście) wszystkim członkom przyszłego stowarzyszenia, tak, by mogli go przeczytać i zastanowić się, czy ze wszystkim się zgadzają, czy są potrzebne zmiany choćby tylko stylistyczne. W praktyce wygląda to tak, że grupa najbardziej zaangażowanych osób pisze projekt statutu opierając się na wzorach i statutach innych organizacji. Reszta członków założycieli dostaje projekt statutu do wglądu na kilka dni przed zebraniem założycielskim.

Członkowie założyciele mają możliwość, po zapoznaniu się z projektem zgłosić uwagi, poprawki czy wątpliwości dotyczące jego treści w trakcie dyskusji nad statutem na zebraniu założycielskim. Jeśli podczas dyskusji pojawią się propozycje poprawek należy je poddać pod głosowanie. Po zamknięciu dyskusji nad statutem (przyjęciu lub odrzuceniu poprawek) członkowie założyciele podejmują uchwałę o przyjęciu statutu (jej wzór znajduje się poniżej).

Statut stowarzyszenia jest uchwalany przez członków założycieli na zebraniu założycielskim.

Obowiązywanie statutu

Statut stowarzyszenia jest dołączany do wniosku o jego zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym. Sąd sprawdza, czy wszystkie zapisane w statucie postanowienia są zgodne z prawem. Jeśli tak, rejestruje stowarzyszenie, rejestrując także jego statut.

Statut jest prawomocny, czyli obowiązuje, od momentu zatwierdzenia go przez sąd, a nie od momentu podjęcia uchwały o przyjęciu (lub o zmianie statutu, jeśli dotyczy to już działającego stowarzyszenia) przez członków stowarzyszenia na walnym zebraniu.

Uchwalenie (zatwierdzenie) statutu stowarzyszenia

Statut stowarzyszenia jest uchwalany przez członków założycieli na zebraniu założycielskim.

Zawartość statutu

Są pewne części, rozdziały czy wręcz sformułowania, które muszą znaleźć się w statucie. Ogólnie wytyczne, co powinien zawierać statut stowarzyszenia zawarte są w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach.

W statucie muszą się znaleźć następujące, podstawowe informacje o stowarzyszeniu:

  1. Nazwa organizacji
  2. Siedziba i teren działania
  3. Cele i sposoby ich realizacji
  4. Informacje o członkach stowarzyszenia (m.in. sposób nabycia, przyczyny utraty członkostwa, prawa i obowiązki członka)
  5. Informacje o władzach (m.in. rodzaje, sposób ich wyboru, kompetencje, tryb pracy)
  6. Informacja o wynagradzaniu członków zarządu za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją (jeśli stowarzyszenie przewiduje taką możliwość)
  7. Sposób podejmowania decyzji, czyli warunki ważności uchwał
  8. Źródła majątku, czyli informacje o tym, skąd stowarzyszenie będzie miało pieniądze na działalność (sposób uzyskiwania środków i płacenia składek członkowskich)
  9. Sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych
  10. Zasady wprowadzania zmian w statucie
  11. Sposób rozwiązania się stowarzyszenia

Od 20 maja 2016 roku stowarzyszenie może wynagradzać członków zarządu za czynności związane z pełnioną funkcją. Organizacja, która skorzysta z tej możliwości musi wpisać tę informację do statutu.

Inne ważne dla stowarzyszenia kwestie, np. informacje o członkach honorowych czy o tym, co się stanie z majątkiem po likwidacji stowarzyszenia, mogą być dość dowolnie uregulowanie w statucie.

W dobrym statucie muszą znaleźć się takie zapisy, które pozwolą na sprawne działanie stowarzyszenia. Statut musi być także zgodny z obowiązującym prawem. Jeśli będzie źle napisany, mogą pojawić się problemy w codziennej pracy organizacji.

Przykład

Zarząd stowarzyszenia z Wrocławia zajmującego się promocją zdrowia to 3 osoby, mieszkające w różnych miastach Polski (Wrocław, Poznań, Szczecin). Zgodnie ze statutem umowy zawierane przez stowarzyszenie muszą być podpisywane przez dwóch członków zarządu łącznie. Oznacza to, że jeśli będzie podpisywana jakakolwiek umowa przynajmniej jedna osoba z zarządu będzie musiała przyjechać, np. do Wrocławia by ją podpisać. Albo, że trzeba będzie ją przesyłać kurierem do innego miasta. Taki zapis statutowy jest w tym przypadku niepraktyczny i lepiej byłoby określić, że np. umowy i inne zobowiązania może podpisywać jednoosobowo prezes fundacji, a dopiero w przypadku umów na kwoty powyżej 10 000 zł muszą być podpisy dwóch członków zarządu działających łącznie.

Dodatkowe zapisy w statucie

Oprócz obowiązkowych zapisów w statucie stowarzyszenia, wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, możemy w nim umieścić także regulacje dotyczące:

  1. oddziałów stowarzyszenia;
  2. podjęcia działalności gospodarczej;
  3. innych ważnych postanowień (np. przekazania majątku pozostałego po likwidacji stowarzyszenia).

Statut organizacji pożytku publicznego

Nie ma wzorcowego statutu organizacji pożytku publicznego. Są tylko pewne określone warunki wymienione w art. 20 i art. 21 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Te wymagania powinny wynikać z zapisów statutowych stowarzyszenia, fundacji lub innej organizacji, która ubiega się o status organizacji pożytku publicznego. Wszystkie określone warunki muszą być spełnione łącznie choć nie oznacza to, że wszystkie muszą być wpisane do statutu w takim brzmieniu jak są zapisane w ustawie.

Ogólnie warunki dotyczą informacji o:

  • celach i sposobach realizacji celów statutowych (m.in. cele muszą być zgodne z katalogiem celów podanych w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego),
  • przeznaczeniu całego dochodu (nadwyżki przychodów nad kosztami) organizacji na działalność statutową (działalność pożytku publicznego), zwłaszcza jeśli organizacja prowadzi działalność gospodarczą,
  • organie kontroli wewnętrznej (musi być powołany i nie może być w żaden sposób zależny od zarządu),
  • wymaganiach wobec członków organu kontroli wewnętrznej (m.in. muszą to być osoby, które nie są skazane prawomocnym wyrokiem i niepowiązane z żaden sposób z członkami zarządu np. nie mogą być spokrewnione),
  • wymaganiach wobec członków zarządu (muszą to być osoby, które nie są skazane prawomocnym wyrokiem),
  • zabezpieczeniach dotyczących wyprowadzania majątku organizacji poza organizację (m.in. powinno być zabronione udzielania pożyczek na rzecz członków organizacji czy też jej pracowników).

Zgłoszenie zmiany statutu do KRS

Zawsze po tym jak zmienimy statut (nawet, jeśli są to zmiany tylko porządkujące, np. zmieniamy numerację, dopisujemy jeden paragraf, usuwamy dwa inne, itd.) musimy zgłosić tę informację, w myśl art. 21 ustawy Prawo o stowarzyszeniach, do sądu. Zgłoszenia dokonujemy na odpowiednich formularzach w ciągu 7 dni od daty dokonania zmiany (art. 22 ustawy o KRS).

Przykłady statutów stowarzyszenia

Przykładowy wzór statutu stowarzyszenia – kliknij tutaj

Przykłady statutów istniejących stowarzyszeń (linki do stron internetowych)

Statut Towarzystwa Miłośników Ziemi Cekcyńskiej: http://www.tmzc.org.pl/?ac=ar&idM=7&PHPSESSID=0426d4d8369607348f740a0bdb78564f

Statut Stowarzyszenia „Włoszczowa na Obcasach”: http://wloszczowanaobcasach.pl/stowarzyszenie/statut

Przykłady statutów istniejących stowarzyszeń mających status organizacji pożytku publicznego (linki do stron internetowych)

Statut Stowarzyszenia „Oliwskie Słoneczko”: http://www.sos.oliwa.prv.pl/

Statut Stowarzyszenia na Rzecz Wspierania Dzieci i Młodzieży „Omnibus”: http://omnibus.pless.pl/index.php?go=reg/r_st

Przykłady statutów istniejących stowarzyszeń posiadających jednostki terenowe (linki do stron internetowych)

Statut Polskiego Związku Głuchych (PZG): http://www.pzg.org.pl/

Statut Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich: http://www.sbp.pl

Przykłady statutów istniejących związków stowarzyszeń (federacji) (linki do stron internetowych)

Federacja Organizacji Służebnych MAZOWIA: http://www.mazowia.ngo.org.pl/statut.html

Statut Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych (OFOP): http://ofop.eu/

 

źródło: ngo.pl

Swidwin.org używa plików cookies w celach analizy ruchu na stronie oraz marketingowych. Przeczytaj politykę prywatności

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close